Punjabi Moral Story for Kids “Apne Paraye”, “ਆਪਣੇ ਪਰਾਏ ” for Class 9, Class 10 and Class 12 PSEB.

ਆਪਣੇ ਪਰਾਏ

Apne Paraye

ਮੈਂ ਇਥੇ ‘ਰਾਜ਼ੀ-ਖੁਸ਼ੀ ਹਾਂ ਤੇ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਆਪ ਵੀ ਉਸ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਠੀਕ-ਠਾਕ ਹੋਵੋਗੇ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਰਬ ਕੋਲੋਂ ਹਰ ਵਕਤ | ਆਪ ਸਭ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ।

ਅਗੇ ਸਮਾਚਾਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਅਜੇ ਤਕ ਜੇਲ ਵਿਚ ਹੀ ਹਾਂ, ਬੇ-ਸਹਾਰਾ। ਮੇਰਾ ਇਥੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ, ਜਿਹੜਾ ਸੀ ਉਹ ਵੀ ਸਾਥ ਛਡ ਗਿਐ। ਕੀਪੇ ਨੇ ਮੇਰੀ ਖ਼ਬਰ ਤਕ ਨਹੀਂ ਲਈ।ਕੀ ਮਾਸੀ ਦੇ ਪੁਤ ਇਦਾਂ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇਂ? ਉਸ ਦਾ ਤਾਂ ਇਹ ਹਾਲ ਹੈ ਕਿ ਕਹਿਣਾ ਮੋੜਨਾ ਨਹੀਂ, ਡਖਾ ਤੋੜਨਾ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬੜੀਆਂ ਮਿੰਨਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਆ ਕੇ ਕੋਈ ਕਪੜਾ ਦੇ ਜਾਹ, ਬਹੁਤ ਠੰਡ ਹੈ। ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਕਪੜਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਕੇ ਗਿਆ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਪੈਸਾ ਦੇ ਕੇ ਗਿਆ। ਇਕ ਵਾਰ ਮੈਂ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਮੈਂ ਉਸ ਜੇਲ ਵਿਚ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਤੇ ਫੇਰ ਮੈਨੂੰ ਜੇਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਦਸਣ ਲਗ ਪਿਆ। ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਕੋਈ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਫੋਨ ਕਰੀਂ ਜਾਂਦਾ। ਇਕ ਵਾਰ ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਉਣ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਪੈਸੇ ਦੇ ਜਾਹ। ਜੇ ਤੂੰ ਆਪ ਨਹੀਂ ਆ ਸਕਦਾ ਤਾਂ ਹੈਧਰੋਂ ਬੈਂਕ ਰਾਹੀਂ ਪੈਸੇ ਭੇਜ ਦੇ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਠੀਕ ਆ ਮੈਂ ਕਲ ਨੂੰ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਆ, ਪਰ ਨਹੀਂ ਭੇਜੇ। ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਕਿਸੇ ਕੋਲ ਭੇਜਾਂਗਾ। ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਫੇਰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਫੋਨ ‘ਤੇ ਆਪ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗਲਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕਹੇ ਕਿ ਕੀਪਾ ਹੈਨੀਗਾ…! ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਦੋਸਤ ਬੋਲਦਾਂ। ਮੈਨੂੰ ‘ਸੁਨੇਹਾ ਦੇ ਦਿਓ। ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਦਸ ਦੇਵਾਂਗਾ। ਮੈਂ ਕਿਹਾ . ਕੀਪੇ…ਕੀਪੇ ਤੂੰ ਹੀ ਤਾਂ ਬੋਲ ਰਿਹੈ ਤੇ ਫੇਰ ਕਹਿੰਦਾ, “ਨਹੀਂ ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਦੋਸਤ ‘ਸੁਖਾ’ ਬੋਲਦਾ ਆਂ। ਮੈਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬੜੀਆਂ ਮਿੰਨਤਾਂ ਕੀਤੀਆਂ | ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰੀ ਇਕ ਨਹੀਂ ਸੁਣੀ। ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਕਟ-ਕਟ ਕੇ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਕਿ ਸ਼ਾਇਦ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਰਹਿਮ ਆ ਜਾਵੇ, ਪਰ ਕਿਥੇ? ਮੈਂ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਉਸ ਨੂੰ ਫੋਨ ਹੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਮੈਂ ਹੋਰ ਕਰ ਵੀ ਕੀ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਅਜ ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ 15 ਦਿਨ ਹੋ ਗਏ ਨੇ। ਨਾ ਉਹ ਆਪ ਆਇਆ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਨੇ ਪੈਸੇ ਭੇਜੇ। ਮੈਂ ਇਥੇ ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬੰਦ ਹਾਂ। ਨਾ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਦ ਦਿਨ ਚੜਿਆ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਾਤ ਪੈਂਦੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਵਾਰ “ਰੋਟੀ ਦਿੰਦੇ ਨੇ, ਉਹ ਵੀ ਨਾ ਹੋਇਆਂ ਨਾਲ ਦੀ। ਜਿਦਾਂ ਦੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਖਾ ਕੇ ਟਾਈਮ-ਪਾਸ ਕਰ ਲਈਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਆਸ ‘ਤੇ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ‘ਛਡ ਹੀ ਦੇਣਾ ਹੈ- ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜਿਐ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿਚ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਇਥੇ ਰਹਿ ਜਾਣ ਦੀ ਤਾਂ ਹੀ ਆਸ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਇਥੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਹੀ ਅਜੇ ਤਕ ਦੁ ਖ ਸਹਿ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਕਤੀ ਕੌਮ ‘ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ, ਇਹ ਡਿਪੋਰਟ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਆ। ਮੇਰੀ ਤਾਂ ਕਿਸਮਤ ਹੀ ਕਾਲੀ ਨਿਕਲੀ ਕਿ ਐਨੇ ਦੁਖ ਦੇਖ ਚੁਕਾ ਹਾਂ ਪਰ ਕਮਾਇਆ ਇਕ ਪੈਸਾ ਵੀ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਜਿਧਰ ਪੈਰ ਧਰੇ, ਦੁਖ ਹੀ ਪਲੇ ਪਏ। ਡੇਢ ਸਾਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਹੁਣ ਤਕ ਕੈਦ ਹੀ ਕਟੀ ਹੈ ਏਜੰਟਾਂ ਦੇ ਕੋਲ ਰਹਿ ਕੇ। ਰਹਿੰਦੀ ਖੂੰਹਦੀ ਕਸਰ ਇਕ ਹਵਾਲਾਤ ਨੇ ਪੂਰੀ ਕਰ ਦਿਤੀ।ਨਾ ਅਸੀਂ ਅਗੇ ਦੇ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪਿਛੇ ਦੇ ਰਹੇ। ਇਥੇ ਦੇ ਤਾਂ ਹੋਵਾਂਗੇ ਜਦ ਸਾਨੂੰ ਇਥੇ ਛਡਣਗੇ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪਾਸਪੋਰਟ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਅੰਬੈਸੀ ਸਲਿਪ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ। ਅੰਬੈਸੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਸੀ ਸਲਿਪ ਵਾਸਤੇ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ “ਉਥੇ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਅੰਬੈਸੀ ਸਲਿਪ ਦੇਵੇਗੀ। ਫੇਰ ਅੰਬੈਸਡਰ ਨੂੰ ਸਾਰੇ । ਰਲ ਕੇ ਕਹਾਂਗੇ ਕਿ ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਵਾਪਸ ਹੀ ਭੇਜਣਾ ਸੀ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਭੇਜ ਦਿੰਦੇ ਜਿਹੜੇ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਵਿਚ-ਵਿਚ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਸੀ। ਅੰਬੈਸਡਰ 5 ਸਾਨੂੰ ਫੋਨ ‘ਤੇ ਇੰਨੀ ਗਲ ਕਹੀ ਸੀ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਕਹਿ ਹੀ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਨਾਂ ਨੂੰ ਇਕ-ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਮੋਹਲਤ ਦੇ ਦਿਤੀ ਜਾਵੇ। ਬਾਕੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਰਜ਼ੀ ਹੈ, ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਸ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਸਾਨੂੰ ਰਬ ਨੇ ਫ਼ਸਾਇਆ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜਿਥੋਂ ਕਿਸੇ ਪਾਸੇ ਨੂੰ ਭਜ ਵੀ ਨਾ ਸਕੀਏ ਪਰ ਮਜਬੂਰੀ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਆਂ ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਛੇ ਜਾ ਕੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਰਦਾ। ਬਾਕੀ ਕਿਸਮਤ ਦੀ ਗਲ ਆ, ਜੇ ਕਿਸਮਤ ਵਿਚ ਪੈਸਾ ਲਿਖਿਆ ਆ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਮਿਲੇਗਾ। ਜੇ ਨਹੀਂ ਤਾਂ… ਨਹੀਂ…। ਮੈਂ ਤਾਂ ਚੰਗੇ ਲਈ ਕੀਤਾ ਸੀ ਪਰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ ਕਿ ਇੰਨੇ ਦੁਖ ਭੋਗਣੇ ਪੈਣਗੇ। ਇਸ ਦੀ ਸਾਰੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ਦੀ ਇਹ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇਵੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਫਸਾ ਦਿਤੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਸਿਧੀ ਫਲਾਇਟ ਕਿਦਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਸਕੋ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਤੋਂ 900 ਡਾਲਰ ਲੈ ਲਏ। ਮਹਿੰਦਰ ਨੇ ਫੋਨ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਪੈਸੇ ਦੇ ਦਿਤੇ। 22 ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਉਥੋਂ ਬਸ ਵਿਚ ਪੰਦਰਾਂ ਜਣੇ ਯੂਕਰੇਨ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਉਦੇਸਾ ਆ ਗਏ। ਇਥੇ ਸਾਨੂੰ ਲਕੀ ਨਾਂ ਦੇ ਬੰਦੇ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਛਡ ਦਿਤਾ। ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਥੋਂ ਕਪਲ ਨੂੰ ਜਾਣਾ ਹੈ, ਉਥੇ ਅਸੀਂ 14 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਸੀ। ਉਥੇ ਸਾਨੂੰ 1 ਮਹੀਨਾ ਰਖਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛੇ ਬੰਦੇ ਭੇਜ ਦਿਤੇ। ਬਾਕੀ ਸਾਰੇ ਬੰਦੇ ਉਥੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਟਿੰਕੂ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਚਲਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਮਹਿੰਦਰ ਦੇ ਬੰਦੇ ਰਹਿ ਗਏ। ਅਸੀਂ 5 ਬੰਦੇ ਸੀ, 2 ਚਲੇ ਗਏ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਇਕ ਅਬੂਦਾਦਾ ਨਾਂ ਦੇ ਏਜੰਟ ਕੋਲ ਛਡ ਦਿਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਦੋ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਚਲੇ ਜਾਓਗੇ। ਅਸੀਂ ਉਥੇ 12 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਆਏ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਵੀ ਅਜ ਕਲ-ਅਜ ਕਲ੍ਹ ਕਰਦਿਆਂ ਵੀਹ-ਪਚੀ ਦਿਨ ਲੰਘਾ ਦਿਤੇ। ਉਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕਹਿ ਦਿਤਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਡੇ ਬੰਦੇ ਨਹੀਂ।ਤੁਹਾਡੇ ਏਜੰਟ ਨੇ ਬਸ਼ੀਰ ਨਾਂ ਦੇ ਏਜੰਟ ਨਾਲ ਗਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਕਲ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਛਡ ਦੇਵਾਂਗੇ।

ਅਸੀਂ ਚਾਰ ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਕੋਲ ਆ ਗਏ। ਇਸ ਵਿਚਾਲੇ ਮਹਿੰਦਰ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਪੁਛਣ ਲਗਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਕੀਹਦੇ ਕੋਲ ਹੋ। ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਏਜੰਟ ਮੈਂ ਆਂ ਕਿ ਤੂੰ ਆ? ਸਾਡੇ ਤਿੰਨਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਦੋ ਕੁ ਮਿੰਟ ਗਲ ਕੀਤੀ, ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਕਲ਼ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰੂੰਗਾ ਪਰ ਫੋਨ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਬਸ਼ੀਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਪੇਮੈਂਟ ਇਕ-ਦੋ ਦਿਨ ਵਿਚ ਹੋ ਜਾਏਗੀ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਚਲੇ ਜਾਵੋਗੇ। ਪਚੀਤੀਹ ਦਿਨ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੰਘ ਗਏ। ਫੇਰ ਮੈਂ ਮਹਿੰਦਰ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕੀਤਾ। ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਾਫੀ ਕੀਤਾ ਤੇ ਘਰ ਨੂੰ ਵੀ ਕੀਤੇ। ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ . ਪੇਮੈਂਟ ਦੇ ਲਾਰੇ ਲਾਉਂਦੇ ਰਹੇ, ਬਸ਼ੀਰ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਦਸ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਮਹਿੰਦਰ ਨੂੰ ਫੋਨ ਅਸੀਂ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਕਰਦੇ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਦਿਨੋਂ ਸਾਨੂੰ ਪੁਲਸ ਦੀ ਮਸ਼ਕਲ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਪੈਸੇ ਫੋਨਾਂ ‘ਤੇ ਬਹੁਤ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਏ। ਕਦੇ ਕਹਿੰਦਾ ਤੁਸੀਂ ਕੀਵ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਜਾਓ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ। ਇਕ ਵਾਰੀਂ . ਹਿੰਮਤ ਕਰ ਕੇ ਟਿਕਟ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ ਪਰ ਬਸ ਮਿਸ ਹੋਣ ਕਰ ਕੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕੇ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਿੰਦਰ ਨੂੰ ਫੋਨ . ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਜਿੰਨੀ ਪੇਮੈਂਟ ਕਰਵਾਈ ਸੀ, ਉਸ ਪੇਅਮੈਂਟ ਨਾਲ ਜਿਥੇ ਮੈਂ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਸੀ, ਪਹੁੰਚਾਅ ਦਿਤਾ। ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਏਜੰਟ ਬਸ਼ੀਰ ਨੇ ਸਾਡਾ ਫੋਨ ਵੀ ਕਰਵਾਇਆ ਤੇ ਇਸ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦੇ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਬਸ਼ੀਰ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਦਸੋ ਕਿ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ? ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਦੇਰ ਖੁਆਵਾਂ? ਦਿਨ ਦੇ ਪੰਜ ਡਾਲਰ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਢਾਈ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਕਹਿੰਦਾ ਮੈਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇ ਦਿਓ। ਜਿਥੇ ਮਰਜ਼ੀ ਜਾਵੋ। ਜਿਸ ਬੰਦੇ ਦੇ ਕੋਲ ਅਸੀਂ ਕੀਵ ਜਾਣਾ ਸੀ ਉਸ ਨਾਲ ਇਸ ਨੇ ਗਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਪੈਸੇ ਭੇਜ। ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ । ਬਸ ਵਿਚ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਉਸ ਨੇ ਇਹਨੂੰ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਭੇਜੇ। ਇਹਨੇ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਕਿਤੇ ਅਸੀਂ ਭਜ ਨਾ ਜਾਈਏ। ਫੇਰ ਇਹ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੰਦਿਆਂ ਦੂਜੀ ਥਾਂ ‘ਤੇ ਛਡ ਦਿਤਾ ਜਿਥੇ ਕਿ ਉਹ ਬਾਹਰ ਜਿੰਦਾ ਲਾ ਕੇ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਉਥੇ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਭੇਜਦਾ ਸੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੇਮੈਂਟ ਨਹੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਉਥੇ ਵੀ ਬੜੇ ਦੁਖ ਦੇਖੇ। ਕਦੇ ਰੋਟੀ ਮਿਲਦੀ ਤੇ ਕਦੇ ਨਾ ਮਿਲਦੀ। ਜਦੋਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਾ ਹੋਣਾ ਤਾਂ ਮਟਰਾਂ ਦੀ ਦਾਲ ਨੂੰ ਭੁੰਨ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲੂਣ ਵਾਲੀ ਚਾਹ ਨਾਲ ਖਾਣਾ। ਖੰਡ ਦੀ ਥਾਂ ਲੂਣ ਵਾਲੀ ਚਾਹ ਪੀ ਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਨਾ। ਫੇਰ ਲੂਣ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਣਾ। ਫੇਰ ਫੋਕਾ ਪਾਣੀ , ਪੀ ਕੇ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਕਰਨਾ। ਸੜਕ ਵਾਲੀ ਸਾਈਡ ਇਕ ਤਾਕੀ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੈਸੇ ਦੇਣੇ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਆਟਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੈਸੇ ਲੈ ਕੇ ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਤੇ ਮੁੜ ਕੇ ਵਾਪਸ ਨਾ ਆਉਣਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਜੇ ਪਿਛੇ ਜਾਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਹਜ਼ਾਰ ਡਾਲਰ ਦੇਵੋ, ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਅਗੇ ਜਾਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਪੰਦਰਾਂ ਸੌ ਡਾਲਰ ਜੋ ਮੈਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਨਾਨੀ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਮੰਗਵਾਇਆ। ਸੰਨ ਨੜਿਨਵੇਂ ਦੀ ਸਤ ਮਈ ਨੂੰ ਇਕ ਟਰਾਲਾ ਆਇਆ, ਉਸ ਵਿਚ ਰੋਮਾਨੀਆ ਨੂੰ ਆਏ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੌ ਘੰਟੇ ਪੈਦਲ ਤੁਰ ਕੇ ਬਾਰਡਰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ। ਫੇਰ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਕਿਸ਼ਤੀ ਵਿਚ, ਤੇ ਤਿੰਨ ਘੰਟੇ ਬਾਅਦ ਫਿਰ ਟਰਾਲੇ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਰੋਮਾਨੀਆ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਜਿਥੇ ਆ ਕੇ ਫਿਰ ਪੇਮੈਂਟ ਕਰਾਉਣੀ ਪੈਣੀ ਸੀ।ਉਥੇ ਡੇਢ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਉਸ ਜਗਾਂ ਤੋਂ ਅਠ ਸੌ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਹੰਗਰੀ ਦੇ ਬਾਰਡਰ ਦੇ ਕੋਲ ਇਕ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਇਕ ਕਮਰੇ ਵਿਚ 27 ਦਿਨ ਕਟੇ, ਜਿਥੇ 10 ਬੰਗਾਲੀ ਵੀ ਸੀਗੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਜ ਕੇ ਜੂਆਂ ਪਈਆਂ ਸਨ। ਉਥੇ ਵੀ ਦਿਨ ਬਹੁਤ ਤੰਗੀ ਨਾਲ ਕਟੇ। ਉਸ ਨੇ . ਅਜ-ਕਲ੍ਹ ਕਰਦੇ-ਕਰਦੇ ਨੇ ਸਤਾਈ ਦਿਨ ਕਢ ਦਿਤੇ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਨੇ ਵਾਪਸ ਸਦ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਸ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਬੁਲਗਾਰੀਆ ਭੇਜ ਦਿਤਾ ਸੀ। ਸਾਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗਰੀਸ ਤੋਂ ਇਟਲੀ ਭੇਜ ਦਿਆਂਗਾ। ਮੈਨੂੰ 700 ਡਾਲਰ ਹੋਰ ਦੇ ਦਿਓ। ਜਦਕਿ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ 2500 ਡਾਲਰ ਦੀ ਇਟਲੀ ਗਲ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ 500 ਡਾਲਰ ਵਾਪਸ ਕਰ ਦਿਆਂਗਾ, ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਗਰੀਸ ਰਹਿਣਾ ਹੋਇਆ। ਪਰ ਪੈਸੇ ਗਰੀਸ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਦਿਆਂਗਾ। ਉਸ ਨੇ ਪੈਸੇ ਦੇਣ ਤੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰ ਦਿਤੀ। ਫੇਰ ਬੁਲਗਾਰੀਆ ਕੰਟਰੀ ਦੇ ਸੋਫੀਆ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਕਾਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ 7 ਵਜੇ ਤੋਂ 11 ਵਜੇ ਤਕ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਤੁਰ ਕੇ ਸਵੇਰੇ 6 ਵਜੇ ਤਕ ਇਕ ਘਰ ਵਿਚ ਲੈ ਗਿਆ ਜਿਹੜਾ ਕਿ ਇਕ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਪਹਾੜੀਆਂ ਹੀ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਆਸੇ-ਪਾਸੇ ਕੋਈ ਘਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਉਸ ਘਰ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਬਾਰਾਂ ਜਣੇ ਸੁਤੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਚਾਰ ਜਣੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਕੁਝ ਫਲ ਲੈ ਕੇ ਆਂਦੇ ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਖਾਧੇ। ਫੇਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਸਤ ਵਜੇ ਪੈਦਲ ਤੁਰ ਪਏ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਵੇਰੇ ਤਿੰਨ ਵਜੇ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਜਿਥੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਦੇ ਦਸ ਬੰਦੇ ਹੋਰ ਆਉਂਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਉਥੇ ਤਕ ਕਾਰ ਵਿਚ ਆਏ ਸੀ ਤੇ ਅਸੀਂ ਦੋ ਦਿਨ ਤਰਦੇ ਰਹੇ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਣੀ ਪੀ ਕੇ ਫੇਰ ਤੁਰ ਪਏ। ਫੇਰ ਪੰਜ-ਛੇ ਕ ਵਜੇ ਇਕ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਮਾੜਾ ਮਾੜਾ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਇਥੇ ਰਹਿਣਾ ਹੈ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਇਥੋਂ ਤੁਰਨਾ ਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਿਹੜੇ ਦੋ ਕੁ ਬੰਦੇ ਸਾਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਸੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਬੰਦਾ ਰੋਟੀ ਲੈਣ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਹ ਫੇਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਅਠ ਵਜੇ ਆਇਆ, ਡਬਲਰੋਟੀਆਂ ਲੈ ਕੇ।ਉਹ ਸਾਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ਅਧੀ-ਅਧੀ ਖਾਧੀ। ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਢੇ ਕੁ ਨੌ ਵਜੇ ਤੁਰ . ਪਏ। ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਤੁਰਦੇ ਰਹੇ। ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ ਸੀ। ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਸੀ। ਨਾ ਕੋਈ ਅਗੇ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਪਿਛੇ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ।

ਚਾਰ-ਚੁਫ਼ੇਰੇ ਬੜਾ ਹਨੇਰਾ ਸੀ ਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਬੜੀਆਂ ਡੂੰਘੀਆਂ-ਡੂੰਘੀਆਂ ਖਡਾਂ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਡਿਗਦਾ ਆ ਤਾਂ ਡਿਗ ਜਾਵੇ। ਕੋਈ ਸਕਾ ਸਬੰਧੀ ਚੁਕ ਸਕਦਾ ਤਾਂ ਚੁਕ ਲਵੇ ਉਹ ਕਰ ਨਹੀਂ ਚੁਕਦੇ। ਡੰਕਰ ਜਿਹੜੇ ਬਾਰਡਰ ਪਾਰ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਨੇ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਟਰਾਲੇ ਵਿਚ ਬੈਠ ਕੇ ਮਾਰਾਡੋਨੀਆ ਆ ਗਏ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਦੋ ਬੰਦੇ ਛਡ ਦਿਤੇ ਅਤੇ ਆਪ ਚਲੇ ਗਏ। | ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਈ ਕਟਿਆ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਦਸ ਵਜੇ ਤੁਰਨਾ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋ ਬੰਦੇ ਆਏ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਏ ਸੀ। ਇਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਕਲ ਨੂੰ ਚਲਣਾ ਏ। ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਉਹ ਫਿਰ ਘਰ ਵਿਚ ਲੈ ਕੇ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉਥੇ ਜਾ ਕੇ ਇਕ ਵਜੇ ਮਾੜੀ ਮੋਟੀ ਰੋਟੀ ਖਾਧੀ ਤੇ ਸੌਂ ਗਏ। ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਗਿਆਰਾਂ ਵਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚਾਰ-ਚਾਰ ਬੰਦੇ ਕਾਰਾਂ ਵਿਚ ਬਿਠਾ ਕੇ ਉਸੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਭੇਜ ਦਿਤੇ।ਰਾਤ ਨੌਂ ਵਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਨੂੰ ਥੋੜੀ ਰੋਟੀ ਖਾਣ ਨੂੰ ਦਿਤੀ ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ । ਬੋਤਲਾਂ ਭਰ ਕੇ ਉਸ ਬੰਦੇ ਨਾਲ ਗਰੀਸ ਨੂੰ ਭੇਜਣ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ। ਉਹ ਰਸੂਲਪੁਰ ਦਾ ਧੀਰਾ ਏਜੰਟ ਸੀ। ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਲਗਾਤਾਰ ਤੁਰਨ ਤੋਂ | ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਗਰੀਸ ਵਿਚ ਐਂਟਰ ਹੋ ਗਏ ਸੀ।ਰਾਤ ਢਾਈ ਕੁ ਵਜੇ ਦਾ ਟਾਈਮ ਸੀ, ਜਿਸ ਗਡੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਉਥੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਸੀ ਉਹ ਸਵੇਰੇ ਛੇ ਵਜੇ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਦਿਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਰਾਤ ਨੂੰ ਵਜੇ ਮੈਂ ਮੁੜ ਕੇ ਆਵਾਂਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਜਗ੍ਹਾ ਦਿਨ ਕਟਣਾ
ਪਿਆ। ਬਹੁਤ ਗਰਮੀ ਲਗ ਰਹੀ ਸੀ। ਪਾਣੀ ਤਾਂ ਬਾਰਾਂ ਵਜੇ ਤਕ ਮੁਕ ਗਿਆ ਸੀ। | ਸਾਡਾ ਏਜੰਟ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਉਸ ਨੇ ਕੋਈ ਮਾੜਾ ਸਲੂਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਸਾਡੀ ਤਾਂ ਕਿਸਮਤ ਹੀ ਮਾੜੀ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ | ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਗਈ ਪਰ ਗਡੀ ਨਹੀਂ ਆਈ। ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਬਾਰਾਂ ਵਜੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ੀ ਵੀ ਸਨ। ਉਹ ਇੰਨਾ ਦੁਖ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਟ ਸਕਦੇ। ਉਧਰ ਏਜੰਟ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਉਧਰ ਬੰਗਾਲੀ ਕਹਿੰਦੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਤੁਰ ਪੈਣਾ ਹੈ। ਉਹ ਸਾਰੀ ਬਾਰਡਰ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਸੀ। ਸੜਕ ਬਿਲਕੁਲ ਕੋਲ ਸੀ। ਧੀਰਾ ਰਸੂਲਪੁਰੀਆ ਏਜੰਟ ਕਹਿੰਦਾ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਇਥੋਂ ਚਾਰ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪਿਛੇ ਚਲੋ। ਉਥੇ ਇਕ ਚਰਚ (ਗਿਰਜਾਘਰ) ਹੈ। ਉਥੇ ਇਕ-ਦੋ ਬੰਦੇ ਹੋਣਗੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਮਦਦ ਮੰਗਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤ ਰਿਸਕ ਸੀ। ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੁਲਸ ਨੂੰ ਫੋਨ ਕਰ ਦਿਤਾ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਫੜੇ ਜਾਵਾਂਗੇ। ਅਸੀਂ ਏਜੰਟ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਪਾਣੀ ਮਿਲ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਸਲਾ ਹਲ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਨੂੰ ਦਸੋ, ਪਾਣੀ ਕਿਥੋ ਮਿਲੂਗਾ? ਉਸ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਨਕਸ਼ਾ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਉਥੋਂ ਤਿੰਨ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਪਾਣੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਚਾਰ ਜਣੇ ਪੰਦਰਾਂ ਵੀਹ ਬੋਤਲਾਂ ਲੈ ਕੇ ਤੁਰ ਪਏ। ਸੜਕ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੀਆਂ ਖਡਾਂ ਸਨ। ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਦੂਰ ਤਕ ਦੇਖਣਾ ਕਿ ਕੋਈ ਗਡੀ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ…! ਫੇਰ ਅਸੀਂ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਪੂਰੀ ਸਪੀਡ ਨਾਲ ਦੌੜਨਾ ਕਿ ਕੋਈ ਗਡੀ ਹੀ ਨਾ ਆ ਜਾਵੇ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਗਡੀ ਆ ਜਾਂਦੀ ਤਾਂ ਸੜਕ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਸਾਈਡਾਂ ‘ਤੇ ਪਾਈਪਾਂ ਲਗੀਆਂ ਸਨ, ਪਾਈਪਾਂ ਫੜ ਕੇ ਹੇਠਾਂ ਉਤਰ ਜਾਣਾ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫੇਰ ਓਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਰਸਤਾ ਆਇਆ। ਅਸੀਂ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਛਡ ਕੇ ਇਕ ਖਡ ਵਿਚ ਉਤਰ ਗਏ। ਰਾਤ ਦੇ 11 ਕੁ ਵਜੇ ਦਾ ਟਾਈਮ ਹੋਵੇਗਾ। ਸਾਨੂੰ ਪਿਛੇ ਦਾ ਵੀ . ਫ਼ਿਕਰ ਸੀ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕਿਤੇ ਛਡ ਕੇ ਹੀ ਨਾ ਚਲੇ ਜਾਣ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸੜਕ ਉਤੇ ਪੰਜ ਮਿੰਟ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਡੀ ਨਹੀਂ ਰੁਕ ਸਕਦੀ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਪਾਣੀ ਲਭਦੇ-ਲਭਦੇ ਕਾਫੀ ਦੂਰ ਚਲੇ ਗਏ। ਹਨੇਰਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਾਨੂੰ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਲਭਾ। ਪਿਆਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਮੂੰਹ ਸੁਕ ਗਏ। ਪਾਣੀ ਲਭਣਾ ਬਹੁਤ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਫੇਰ… ਅਸੀਂ… ਨਿਰਾਸ਼ ਹੋ ਕੇ ਤੁਰ ਪਏ ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਸਾਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਸੁਣਾਈ ਦਿਤੀ। ਲਾਈਟਰ ਜਲਾ ਕੇ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਪਾਣੀ ਬੜਾ ਗੰਦਾ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਪਿਆਸ ਨਾਲ ਵਿਆਕੁਲ ਸਾਂ। ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਇਕ ਬੋਤਲ ਵਿਚ ਪਾ ਕੇ ਅਤੇ ਅਗੇ ਰੁਮਾਲ ਰਖ ਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਮਾੜੇ-ਮਾੜੇ ਬੁਲ੍ਹ ਗਿਲੇ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਆਪ ਦੇਖਿਆ ਕੀੜੇ ਚਲ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਬੋਤਲਾਂ ਉਥੇ ਸੁਟ ਕੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਲਗੇ ਤਾਂ ਰਸਤਾ ਭੁਲ ਗਏ। ਫੇਰ, ਲਭਦੇ-ਲਭਦੇ ਉਸ ਸੜਕ ਦੀਆਂ ਲਾਈਟਾਂ ਦੇਖ ਕੇ ਉਧਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪਏ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਓਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੌੜ-ਦੌੜ ਕੇ ਅਸੀਂ ਉਥੇ ਵਾਪਸ ਪਹੁੰਚੇ। ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਧੀਰੇ ਏਜੰਟ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਗਏ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਜਾ ਕੇ ਪਾਣੀ ਲੈ ਕੇ ਆਂਦਾ। ਫੇਰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੇ ਜੀਅ ਭਰ ਕੇ ਪਾਣੀ ਪੀਤਾ। ਏਜੰਟ ਵੀ ਕੁਝ ਠੀਕ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਗਡੀ ਨਹੀਂ ਆਉਣੀ, ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਣੇ ਥਲੇ ਚਲਦੇ ਆਂ ਖਡ ਵਿਚ। ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਣੇ ਉਥੇ ਹੀ ਰਿਹੋ, ਮੈਂ ਪਿਛੇ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਵਾਪਸ। ਮੈਂ ਉਥੋਂ ਗਡੀ ਦਾ , ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰ ਕੇ ਆਵਾਂਗਾ, ਪਰਸੋਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਪੂਜੂੰਗਾ। ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਣੇ ਪੰਜ ਵਜੇ ਉਸ ਜਗਾ ਚਲੇ ਗਏ, ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਕਿ ਉਥੇ ਪਾਣੀ ਹੈ, ਪੀ ਕੇ ਟਾਈਮ ਪਾਸ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਫੇਰ ਅਸੀਂ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਉਥੇ ਬੈਠੇ ਰਹੇ। ਸਾਰੇ ਜਣੇ ਭੁਖ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਤੰਗ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਬੇਰ ਤੋੜ ਕੇ ਲਿਆਂਦੇ ਤੇ ਸਭ ਨੂੰ ਥੋੜੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਦਿਤੇ। ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਅਠ ਕੁ ਵਜੇ ਅਸੀਂ ਤਿੰਨ ਜਣੇ ਫੇਰ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਤੁਰ ਪਏ ਕਿ ਕਿਤੋਂ ਕੁਝ ਖਾਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਜਾਵੇ। ਫੇਰ ਸਾਨੂੰ ਬਦਾਮਾਂ ਦਾ ਇਕ ਵੱਡਾ ਸਾਰਾ ਬਾਗ਼ ਮਿਲਿਆ ਤੇ ਅਸੀਂ ਉਥੋਂ ਚਾਲੀ-ਪੰਜਾਹ ਕਿਲੋ ਬਦਾਮ ਤੋੜ ਕੇ ਲੈ ਆਏ ਤੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਦਿਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਸੀਂ ਏਜੰਟ ਨੂੰ ਪਿਛਾਂਹ ਤੋਰਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਕ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਤਕ ਛਡ ਕੇ ਆਏ ਤੇ ਉਸ ਕੋਲ ਇਕ ਬੋਤਲ ਪਾਣੀ ਦੀ ਦਿਤੀ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਲ੍ਹ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਆ ਜਾਈਂ… ਕਿਉਂਕਿ ਬੰਗਾਲੀਆਂ ਨੇ ਚਿਤਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਜੇ ਨਾ ਆਇਆ ਤਾਂ , ਅਸੀਂ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਹੈ ਤੇ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਦਸ ਦੇਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਐਨੇ ਬੰਦੇ ਆਂ। ਅਸੀਂ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਬਾਗ਼ ਦਾ ਇਕ ਹੋਰ ਗੇੜਾ ਲਾਇਆ ਕੇ ਫੇਰ ਕਈ ਕਿਲੋ ਬਦਾਮ ਲੈ ਕੇ ਆਏ। ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਭੁਖਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣ ਦਿਤਾ। ਅਸੀਂ ਚਾਰ ਜਣੇ ਸੀ ਬਦਾਮ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੇ। ਉਥੋਂ ਥੋੜੀ ਦੂਰ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਪਿੰਡ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਥੋਂ ਕੁਝ ਖਰੀਦ ਕੇ ਲਿਆਂਦੇ ਆਂ ਪਰ ਪਿੰਡ ਤਾਈਂ ਪਹੁੰਚਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸੀ ਤੇ ਫੜੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵੀ ਡਰ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਫੇਰ ਬਦਾਮ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਤੇ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਵੀ ਦੋ ਗੇੜੇ ਲਾਏ। ਫੇਰ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਏਜੰਟ ਆਇਆ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ। ਬਾਰਾਂ ਵਜੇ ਅਸੀਂ ਫੇਰ ਓਸੇ ਸੜਕ ‘ਤੇ ਜਾ ਬੈਠੇ। ਫੇਰ ਦੋ ਵਜੇ ਗਡੀ ਆਈ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਜਣੇ ਬੈਠ ਕੇ ‘ਇਥੇ ਪਹੁੰਚੇ। ਤਕਰੀਬਨ ਪੰਜ ਘੰਟੇ ਲਗੇ ਇਥੇ ਪਹੁੰਚਣ ਨੂੰ। ਮੇਰਾ ਇਥੇ ਕੀਪੇ ਤੋਂ ਸਿਵਾ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸੇ ਕਰ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਕੀਪੇ ਦੇ ਕੋਲ ਜਾਣਾ ਪਿਆ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਐਵੇਂ ਇੰਗਲੈਂਡ ਜਾਣ ਦਾ ਲਾਲਚ ਕਰ ਬੈਠਾ। ਇੰਗਲੈਂਡ ਜਾਣ ਦੇ ਚਕਰ ਵਿਚ ਨਾ ਪੈਂਦਾ ਤਾਂ ਫੜਿਆ ਨਾ ਜਾਂਦਾ। ਇਥੇ ਗਰੀਸ ਵਿਚ ਹੀ ਲੁਕ-ਛਿਪ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰੀ ਜਾਣਾ , ਸੀ ਜਦ ਕਦੇ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਖੁਲ਼ਦੇ ਤਾਂ ਪਕੇ ਹੋਣ ਲਈ ਭਰ ਦਿੰਦੇ। ਬਾਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦਾ ਤਾਂ ਸਭ ਪਤਾ ਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਜੋ ਕੁਝ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਬਹੁਤ ਸ਼ੌਰਟ ਕਟ ਹੈ। ਇਹ ਵੀ ਤਾਂ ਲਿਖਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੇ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਬੰਦੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਟਿਕਟ ਮੰਗਵਾਈ ਹੈ। ਕੀਪਾ ਆਪਣਾ ਹੋ ਕੇ ਬੇਗਾਨਾ ਨਿਕਲਿਆ ਤੇ ਇਹ ਬੇਗਾਨਾ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਆਪਣਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਇਹ ਬੰਦਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਰਬ ਬਣ ਕੇ ਬਹੁੜਿਆ। ਅਜ ਤਕ ਮੇਰਾ ਖ਼ਰਚਾ ਇਸ ਨੇ ਹੀ ਕੀਤਾ। ਜੋ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਨੇ ਇਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲਈ ਮੰਗਵਾਈ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਲੈ ਕੇ ਦਿਤੀ। ਇਹ . ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਘਰ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਲਿਖ ਕੇ ਦੇ ਦੇਵੀਂ। ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਘਰ ਦੇ ਆਵਾਂਗਾ। ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਲਿਖ ਕੇ ਦੇ ਦੇਵੀਂ। ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਘਰ ਦੇ ਆਵਾਂਗਾ। ਅਜੇ ਤਕ ਸਾਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਸਾਡਾ ਕੀ ਬਣਨਾ ਆ। ਮੇਰਾ ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਫ਼ਿਕਰ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ। ਜੇਕਰ ਮੇਰਾ ਦਾਣਾ-ਪਾਣੀ ਇਥੇ ਲਿਖਿਆ ਤਾਂ ਉਹ ਖਾਣਾ ਹੀ ਪੈਣਾ ਹੈ ਚਾਹੇ ਰੋ ਕੇ ਖਾਈਏ ਚਾਹੇ ਹਸ ਕੇ ਖਾਈਏ। ਮੇਰੀ ਕਿਸਮਤ ਵਿਚ ਇਹੋ ਕੁਝ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤਕ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚ ਸਕਿਆ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਇਥੇ ਛਡ ਦੇਣਗੇ ਫੇਰ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਮੰਜ਼ਿਲ ਮਿਲ ਜਾਵੇਗੀ। ਜੇ ਨਹੀਂ ਛਡਿਆ ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਾਪਸ ਹੀ ਭੇਜਣਾ ਆ। ਇਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੀ ਮਰਜ਼ੀ ਆ ਕਦੋਂ ਭੇਜਣ। ਮੇਰੇ ਵਲੋਂ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਤਿ ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ। ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਗ਼ਲਤੀ ਹੋ ਗਈ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮਾਫ਼ ਕਰਨਾ। ਇਸ ਖ਼ਤ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਈ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰਾ ਕੋਈ ਐਡਰੈਸ ਨਹੀਂ ਹੈ।

Leave a Reply